- SEDUNI
- SEDUNIpopuli Galliae Belgicae antiquissimi, Caesari l. 3. Bell. Gall. c. 7. Plinio, l. 3. c. 20 aliis memorati, quorum primus loc. cit. a Galba victos in Alpibus Sedunos, et Veragros plus tertiâ parte caesâ ex hominum milib. XXX. memorat, alter loc. cit. inscriptionem profert e tropaeo Alpium, in qua Nantuates, Seduni et Veragri coniunctim ponuntur: ad Rhodanum inter Allobroges ad Occasum et Rhaetos ad Ortum. Baudrando populi fuêre Galliae Lugdunens. versus fontes Rhodani, inter Helvetios ad Boream Veragros ad Occasum Lepontios Plantinus habet, Viberos aut Iuberos, ad Ortum, et partim ad Meridiem, cum Salassis: Plantinus habet, Lepontios ad Meridiem a quibus altissimis montibus separantur. Minimâ parte attingunt Rhaetos. Eorum regio nunc Valesia superior. Plantinus habet, mediam Vallesiae regionem incolunt. Hos Simlerus l. de Vall. extendit a rivo Morsia usque ad conventum Vispianum: Cluverius vero usque ad vicum Leuck. Cum his ut et Viberis, Veragri seu Vallesiani inferiores bella gesserunt diu, tandem hi ab illis victi, eorum imperium hodieque agnoscunt, praefectos ab iis accipientes, qui ius dicant, et Rem publ. ad ministrent, De foedere eorum cum Helvetiis, vide in voce Vallesia. Vallesiani Italis, quorum caput olim Sedunum, Sion Italis, et Sitten Germanis, inter Mediolanum et Genevam: urbs antiquitate, situ et famâ illustris: Nunc Valesiae promaria, ad Rhodanum, qua amoemorem ad formam sese pandit vallis Sittae, cum duplici arce in apice pene inaccesso montis, qui inter adversos, quibus utrinque vallis cingitur, ab Oriente urbi medius imminet. Hûc ex variis incendiis et vastationibus quaedam adhuc antiquitatis monumenta visuntur, inter quae inscriptio Caesari Augusto facta, cuius Simlerus meminit, qui a tempore, quô Alpinae gentes sub Augusto divictae sunt, Sedunum, Octodurum et Agaunum condita, ac moeniis cincta fuisse credidit, cum ante vici fuissent. Certe arx illa, quae hodie Canonicorum est, et Valeria nominatur, sine dubio vetustissima est: forsan dicta a Valerio Procillo, qui sub Caesare in Gallia militavit, 55. mill. pass. a Berna in Austrum, 65. a Geneva in Ortum, 100. a Mediolano in Circium. Sub proprio Episcopo, cuius sedes Octodurô huc translata est, circa A. C. 565. Ex his Leodemundus Bertetrudi reginae, Chlotarii Iunioris coniugi, impulsu Alethei Patricii suasisse circa A. C. 615. dicitur, ut thesauros regios e villa Marolegia clam sublatos, in sua civitate Sedunis deponendas curaret, eo quod esset locus tutissimus, Fredegar. Guilielmus Raronius, cum patre Guiscardo, per seditionem eiectus, quum Bernatium, quorum cives erant, opem implorâsset A. C. 1417. occasionem praebuit quinque Valesianorum conventibus, foedus cum tribus Helvetiorum pagis Lucerna, Uria, et Underwaldia pangendi. Adrianus vero, et 7. decumae Valesianorum, foedus A. C. 1533. Friburgi cum septem pagis Helvetiae, Lucerna, Uria, Suitia, Underwaldia, Tugio, Friburgo, et Saloduro iniit perpetuum. Est autem Episcopus totius regionis Princeps, Comes quoque et Praefectus Vallesiae nuncupatus, quem Canonici et legati 7. Desenarum Vallesiae superioris eligunt. Collatum id fastigii Theodosio Episcop. a Carolo M. ferunt, quod a variis postea Imperatoribus Carolo IV. imprimis et Carolo V. in gratiam Matthaei Schinneri Episcopi et Cardinalis; confirmatum auctumque est. Penes hunc itaque et septem conventus Vallesiae superioris totius regionis imperium est. Ab eo proximus est, quem regionis Ducem seu Capitaneum, Gallice Baillif, Germanice Landshauptmann vocant. Ager pagusque Sedunensis, le Sinois, vastatus est a Taloardo et Nuntione, ducibus Longobardorum, ut Fredegarius refert. Vide Simler. de Rep. Helv. et l. pecul de Vallesia.Stumpfium Chron. Ioh. Bapt. Plantin. etc. ut et in voce Vallesia.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.